Rondom Franz Svitek: Een dossier

Ongepubliceerd materiaal omtrent een Oud-Katholieke zielzorger in Banholt, 1880-1881
Samengesteld en geannoteerd door Joep Leerssen

Commentaar van rector Nijssen in diens Memoriale


Ga naar Vorig item (jurisdictie verstrekt aan Svitek, 29-12-1880) — InhoudsopgaveVolgend item (Svitek aan gem. Mheer, 3-1-1881)


Secunda autem die Nativitatis Baro de Loë clausat portas Eccl. easque segillo signabat adhuc in visu in porta sacristiae tintis quamvis celeribus. Viri officiales in Banholt percurrebant Sviteck minabant eumque cugebant [cogebant?] ad monstrandas litteras suas libertatis. Populus totus fuit raptus et non abstinebat a [m…s] in omnes qui [..?..] ei thesauram suum cogitabunt: Facile comprehensu una stultitia in aliam duxit.

Ecclesia clausa Sviteck suum domicilium sacerperget in Terhorst ubi suum facit opus – discendo linguam Neerlandicam, cooptando benevolentiam incolarum Banholtum, frequentando tabernam, spergendo libros anti-Catholicos. In omnibus ei favebat Heykamp Ep. Jansenistarum Ultrajecti. Ut sequitur en litteris sequentibus in Gallicae lingua sriptis traductis, non dubito, in linguam Neerl. ab Hofstede de Groot ut esset quasi littera Apostolica provincialis.


Vert. Maar op Tweede Kerstdag sloot Baron de Loë de kerkdeuren en verzegelde ze [….?....}. Agenten patrouilleerden door Banholt en vorderden Svitek op om zijn bevoegdheidsattest te tonen. Het hele volk was in rep en roer en ging zelfs zover dat ze […?...] van wie ze dachten dat ze hem van zijn geld wilden [beroven?]. Het is makkelijk te begrijpen hoe de ene dwaasheid tot de andere leidt.
Nu de kerk was verzegeld wijdde Svitek zijn woning in Terhorst in en deed daar zijn werk: de Nederlandse taal leren, de sympathie van de Banholtse inwoners winnen, de herberg bezoeken, en antikatholieke boeken verspreiden. In dat alles werd hij door Heykamp, de Jansenistische bisschop van Utrecht, gesteund. Zoals volgt uit de volgende franstalige brief, vertaald in het Nederlands door, zo is mijn sterke vermoeden, Hofstede de Groot, als gold het een bisschoppelijk-apostolisch schrijven.


Noot De brief waarnaar Nijssen verwijst is die van Heykamp aan Svitek, 29-12-1880. De tekst van het verzegelingsdocument is weergegeven als illustratie in Van der Bruggen 2021 (p. 9) en luidt als volgt:

Bekendmaking
De burgemeester van Mheer maakt bij deze bekend dat de Kapel in het gehucht Banholt als wordende gebruikt voor andere doeleinde dan waarvoor de grond waarop deze gebouwd is door het gemeentebestuur is afgestaan op zijn last als hoofd van gemeld bestuur wordt gesloten en dat alwie voortaan in gemelde Kapel zal bevonden worden als inbreker zal vervolgd worden.
Mheer den 27 December 1880
De burgemeester
Baron de Loë


Ga naar Vorig item (jurisdictie verstrekt aan Svitek, 29-12-1880) — InhoudsopgaveVolgend item (Svitek aan gem. Mheer, 3-1-1881)